Schijnzelfstandigheid: wanneer is hier sprake van?

Steeds meer ondernemers kiezen ervoor om samen te werken met zzp’ers. Dat biedt flexibiliteit, minder vaste lasten en toegang tot gespecialiseerde kennis. Maar deze manier van samenwerken brengt ook risico’s met zich mee. Een van de grootste juridische valkuilen is schijnzelfstandigheid: een situatie waarin een opdrachtnemer op papier zelfstandig is, maar in de praktijk functioneert als werknemer.

Dit kan leiden tot aanzienlijke financiële en juridische gevolgen, zoals naheffingen van loonbelasting en premies door de Belastingdienst, boetes of zelfs verplichtingen tot het aanbieden van een arbeidsovereenkomst. Maar wanneer is er sprake van schijnzelfstandigheid? En hoe kun je dit als ondernemer voorkomen?

Wanneer is er sprake van schijnzelfstandigheid?

Schijnzelfstandigheid ontstaat wanneer een zzp’er feitelijk werkt als een werknemer, zonder formeel dienstverband. In dat geval kan de samenwerking alsnog worden aangemerkt als een arbeidsovereenkomst. De Belastingdienst en de rechter kijken niet alleen naar het contract op papier, maar vooral naar de feitelijke uitvoering van de samenwerking. De volgende criteria spelen een belangrijke rol:

1. Gezagsverhouding – Heeft de opdrachtgever zeggenschap over hoe het werk wordt uitgevoerd, zoals werkinhoud, werktijden en locatie? Hoe meer instructies en controle, hoe groter de kans op schijnzelfstandigheid.
2. Inbedding in de organisatie – Wordt de zzp’er structureel ingezet voor de kernactiviteiten van het bedrijf en op dezelfde manier behandeld als werknemers? Dit kan duiden op een dienstverband.
3. Ondernemerschap – Werkt de zzp’er voor meerdere opdrachtgevers, loopt hij ondernemersrisico en draagt hij zelf zorg voor zaken als verzekeringen en pensioen? Hoe minder sprake hiervan is, hoe groter het risico op schijnzelfstandigheid.
4. Vergoeding en betaling – Krijgt de zzp’er doorbetaald bij ziekte of vakantiedagen? Op welke wijze wordt de zpp’er betaald voor de levering van zijn diensten? Geschied dit op basis van een vergoeding per uur of bijvoorbeeld een vergoeding per project of levering?

De Belastingdienst gebruikt 2025 als overgangsjaar en zal terughoudend acteren. Desondanks, is het als ondernemer alsnog verstandig om nu al actie te ondernemen en niet achterover te leunen. Breng daarom binnen uw organisatie in kaart met wie er gewerkt wordt. Breng hierbij onder andere de volgende punten in kaart:

• Welk type functies?
• Wat is het uurtarief? Op welke manier wordt de zzp’er betaald voor zijn diensten?
• Hoelang werken de zzp-ers al voor uw organisatie?
• Wat is omvang van het werk: wat is het financiële risico?
• Heeft de zzp-er nog andere opdrachtgevers?
• Gebruiken ze uw systemen, e-mailadressen of bedrijfslogo?

Tip: Leg de antwoorden vast in een overzicht en laat deze periodiek juridisch toetsen.

Door alvast een inventarisatie te doen, is het straks makkelijker om actie te ondernemen op het moment dat de regelgeving duidelijker wordt.

Om risico’s te beperken is het cruciaal om te werken met:

• Een duidelijke opdrachtovereenkomst, afgestemd op uw branche en werkwijze.
• Een modelovereenkomst die voldoet aan de richtlijnen van de Belastingdienst.
• Heldere afspraken over zelfstandigheid, aansprakelijkheid, betaling, en verantwoordelijkheden.

En nog belangrijker: handhaaf deze afspraken in de praktijk. Een goed contract is nutteloos als de samenwerking feitelijk op iets anders neerkomt.

Bij Bredenhof Legal Services helpen wij u graag bij het:

• Toetsen van uw huidige zzp-constructies
• Opstellen of aanpassen van uw overeenkomst van opdracht
• Inventariseren van risico’s op schijnzelfstandigheid

Zo voorkomt u juridische problemen én kunt u blijven werken met de mensen die u nodig heeft.

Heeft u een vraag over de inhuur van zzp’ers binnen uw bedrijf? Neem gerust vrijblijvend contact met ons op via info@bredenhoflegalservices.nl of telefoonnummer 06- 24943611 (Whatsapp en telefoon).